Қыс иесі

Орыс тілінен қазақ тіліне аударған: Фатима Нөкен,

SDU университетінің педагогика және Гуманитарлық ғылымдар факультетінің 3-курс студенті.

 

Ерте, ерте, ертеде Тюрингия аймағындағы Хейзельберг тауының баурайында, орманның шетінде, бір кішкентай лашықта әпкелі-інілі Ханна мен Клаус өмір сүріпті. Олардың әкесі қаза тауып, тек анасымен қалған екен. Азық табу қиын болғандықтан, олар ашқұрсақ жүріпті. Анасы кей-кейде балалары жоқ болса, өмір сүру жеңілірек болар ма еді деп ойлайтын болыпты.

Бірде, қыс енді түскен уақытта, аязды жел қарыған түндердің бірінде, аштық пен жоқшылық қыспаққа алғанда, Клаус байқамай сүт құйылған жалғыз құмыраны шағып алады. Онсыз да титықтап жүрген анасы ашынып:

— Көзіме көрінбей, жоғал! Сені қыс иесі фрау Холле неге алып кетпейді екен? — деп қарғай жөнеледі.

Көп ұзамай, балалар отын жинауға орманға аттанады. Кенет аспанды қара бұлт торлап, құйын көтеріледі. Сол сәтте көк жүзінде желмен қалықтаған күйме көрінеді. Оны айналып қардай аппақ құстар ұшып жүреді.

— Қарама, басыңды бұқ! — деп айқайлаған Ханна бетін бүркеп, қар арасына жасырынады. — Әйтпесе, бәлеге ұшырайтын түріміз бар. Хейзельберг тауының Қар ханымы ұшып келе жатыр!

Бала бұл сөздердің бірін де естімегендей. Ол қарлы құйында зуылдап келе жатқан мамық, салқын қанатты үлкен құстарға таңырқай қарап тұра береді. Олардың алдында күміс күйме келеді. Ішінде үлкен темір мұрынды, көзі қанталаған, кексе әйел отырған еді. Ол Клаустан көзін алмай, тесіліп қарап отырады. Боран басылып, жел тоқтай бергенде, Ханна басын көтерсе, інісінің ізі суыпты — оны Қыс иесі алып кеткен еді. Шырқ үйірді де, ғайып болды.

Басқа амалы қалмаған Ханна бойын тіктеп, інісін құтқаруға жолға шығады.

Ол Хейзельберг тауына көтерілгенде, құдық көріп, оның ішіне күмп етіп секіреді. Қыз жасыл шалғын арасынан бір-ақ шығады. Күн жарқырап тұр. Күннің жылы болғаны сонша — жоғарыда ешқандай қыс емес сияқты.

Жүре-жүре, ол құймақтардан қаланған бір үйшікке тап болады. Терезеден көзі қып-қызыл, мұрны темір бір кейуана қарап тұр екен. Бұл фрау Холленің өзі еді. Ханнаның үрейі ұшқанымен, амал нешік. Әжей оны жылы қарсы алып, қорқыныш сейілгендей болады. Ханна өзінің кім екенін, қайдан келгенін айтып, інісін қайтаруды сұрайды.

— Ол ата-анасының қарғысына ұшыраған, жоғалған балалардан жиналған нөкерлерімнің бірі болып қойды. Әзірше мен оны қайтара алмаймын. Көктемге дейін менің көмекшім бола тұр. Арғы жағын кейін көрерміз, - дейді Холле.

Ханна қалып, фрау Холлеге үй шаруасын жасап көмектеседі, әжей де қызға мейіріммен қарайды.

Қыз жерге, егістіктер мен шалғындарға төсейтін кенеп тоқып, оны сүтке салып бояйды. Ол тәтті, дәмді ботқа, алма мен жаңғақ беріп, Қыс иесінің құстарын да бағады. Құстар қар секілді үнсіз, тыныш болатын. Жантықтың үстінде қозғалақтағандарының өзінде, дәл сол тыныш қалпынан таймайтын. Қанаты да жұмсақ, суық болып қала беретін. Уақыт өте Ханна тіпті оларды ажырата алатын болды. Қызға құстардың көзі адамның көзіне ұқсайтындай көрінетін.

Осылай қыс та өтті. Жердегі қар ери бастағанда, фрау Холле Ханнаға:

— Сен қыста қызметіңді жақсы атқардың, енді соңғы сынақтан өтуің керек. Бауырыңды өзің іздеп тап, — дейді. 

Ханна онсыз да баптап жүрген қар құстарының тастанды, жоғалған балалар екенін түсіне бастаған еді. Ол құсханаға кіріп, айналасын мұқият шолып шығып, өзіне жақсы таныс көзді табады да:

—  Міне, Клаус! — деп айқайлап жібереді.

Сол сәтте-ақ бала өзінің бұрынғы кейпіне енеді де, әпкесі мен інісі мәре-сәре болып қауышады. Олар бірін-бірі құшақтап, бетінен сүйеді.

— Басқалар ше? — дейді Ханна. — Басқа балаларға не болмақ?

— Оларға үсіп, аштан өлгеннен, менің нөкерім болғаны жақсырақ, — деп жауап қайтарады фрау Холле. — Мұнда олар әрқашан жақсы тұрып, тоқ жүреді. Ешкімді еркінен тыс ұстамаймын. Сен сияқты іздеп келіп, жақынын табу үшін маған қызмет ете алатын туысы табылса, кез келгенін қайтаруға дайынмын.

Қоштасарда фрау Холле Ханнаға сиқырлы ұршық сыйлайды — онымен не иірсең де, бәрі алтынға айналады екен.

Ағайындылар жерге оралса, көктем келіп қойыпты. Анасы оларды күтуден шаршап, күдер үзіпті. Ол баяғыда-ақ ашу үстінде айтқан сөздеріне өкініп, қыстыгүні орманда мерт болған балаларын жоқтап жылаған екен.

Сиқырлы ұршық балалардың өмірін түбегейлі өзгертіп, олар шалқып өмір сүре бастайды.